Steeds meer jonge technologiebedrijfjes in de VS worden opgekocht door reuzen als Google en Facebook. Dat is slecht voor investeerders én de consument, schrijft Z24’s Thijs Peters.

Je koopt een boot, haalt de bemanning van boord en laat de boot vervolgens
zinken. Klinkt als verspilling? Toch is dat wat grote bedrijven als Google
en Facebook steeds vaker doen met kleine techbedrijfjes.

Veelbelovende startups worden overgenomen, waarna bijna onmiddellijk de
bedrijfsactiviteiten worden beëindigd. De talentvolle oprichters van het
bedrijf gaan vervolgens verder als goed betaalde werknemers. ‘Acqui-hiring’
wordt dit fenomeen genoemd, een samenstelling van de woorden to acquire
(overnemen) en to hire (inhuren van personeel).

Doel van dergelijke overnames is niet het product of de dienst van een
bedrijf, maar het personeel. Bijkomend voordeel: je ruimt toekomstige
rivalen in een vroeg stadium uit de weg.

Uit onderzoek van bureau Privco in de VS blijkt dat het aantal aantal ‘acqui-hires’ in het eerste kwartaal van 2013 liefst 91 procent hoger lag dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar.

Kampioen 'opkopen en sluiten' is Facebook. Volgens Privco nam Facebook op deze
wijze twaalf bedrijven gedurende de laatste vijf kwartalen. Twitter deed het
de afgelopen vijf kwartalen acht keer, Yahoo zes maal en Google vijf keer.

Door de 'kopen en sluiten'-tactiek toe te passen, kunnen de grote bedrijven
nieuw talent binnenharken. Dat kun je Facebook en consorten op zich niet
kwalijk nemen. Maar al is de ontwikkeling te verklaren, er zitten ook grote
nadelen aan.

Schaars talent begint liever voor zichzelf

Probleem voor bedrijven als Google en Facebook is dat het steeds moeilijker
wordt om aan talentvolle werknemers te komen.

Was werken bij Google een paar jaar terug zo ongeveer het allerhoogste wat je
als nerd kon bereiken, nu moet je toch echt één (of meerdere) startups
hebben of hebben gehad. Want alleen door voor jezelf te beginnen maak je
kans om ooit dezelfde mythische status te bereiken als Mark Zuckerberg,
Steve Jobs of Larry Page/Sergey Brin.

Bovendien kun je eigenlijk alleen met een eigen bedrijf een grote financiële
klapper maken. Ga je bij Google of Facebook in dienst, dan krijg je een
vorstelijk salaris, maar de kans dat je met een aandelen- of optiepakketje
een reuzenklapper maakt, is te verwaarlozen. Daarvoor ben je jaren te laat,
want de techreuzen zijn de fase van exponentiële groei voorbij.

Chagrijn bij investeerders van het eerste uur

Bij 'acqui-hiring' is echter niet altijd sprake van een klassieke overname,
waarbij alle bestaande aandeelhouders door de kopende partij worden
uitgekocht.

Volgens Privco gebeurt het regelmatig dat de oprichters een tekenbonus krijgen
van de 'overnamepartij' die ongeveer gelijk is aan het bedrag wat ze zouden
hebben gehad bij een echte overname.

Voor de oprichters, de talenten waar het de techreuzen om te doen is, maakt
het financieel niets uit: ze cashen dezelfde bedragen als ze gedaan hadden
bij een normale verkoop of een beursgang.

De andere aandeelhouders, investeerders van het eerste uur, krijgen in zo'n
constructie echter niets. Soms wordt gekozen voor een hybride model waarbij
er én een tekenbonus, én ook nog een bedrag voor het bedrijf is. Maar dat
laatste bedrag is lager dan je op grond van de waarde van het bedrijf zou
verwachten.

Nadelig voor gebruikers

Niet alleen de investeerders van het eerste uur ondervinden hinder van 'kopen
en sluiten'. Ook consumenten en ondernemers hebben er last van.
Veelbelovende diensten of producten die hadden kunnen uitgroeien tot iets
mooi, verdwijnen simpelweg.

Een concreet voorbeeld. Z24 gebruikte in het verleden Apture, software die een soort encyclopedisch laagje over de site legde. Door met je cursor op een woord in de tekst te gaan staan, ontsloot je snel informatie over dat woord afkomstig van elders op de site, Wikipedia of Youtube.

Maar toen Apture door Google werd gekocht, was het uit met de pret. Apture verdween en Google kwam nooit af met een alternatief. Hetzelfde gebeurde met Picnik, een populaire en handige online fotobewerkingstool. De makers van Picnik
werken nu aan tooltjes voor Google Plus, de Picnik-gebruiker verweesd achterlatend.

Een bekend voorbeeld van kopen-en-sluiten door Facebook was de overname van drop.io, een website waar je heel snel en probleemloos bestanden kon delen. Binnen twee maanden na de overname in 2010 ging de site uit de lucht. Oprichter Sam Lessin werkt nog altijd voor Facebook.

Funest voor innovatie

De nieuwe overnametrend in Silicon Valley heeft niet alleen nadelen voor
individuele investeerders en gebruikers. Uiteindelijk zet het een rem op
innovatie.

De oprichters nemen hun talent en intellectuele bagage mee naar hun nieuwe
baas, maar in een groot bedrijf is toch vaak minder ruimte om 'out of the
box' te denken. Revolutionaire ideëen sneuvelen vaak bij grotere bedrijven
omdat ze de bestaande business aantasten. Startups hebben daar geen last
van.

Bovendien kan het fenomeen 'acqi-hire' Investeerders wel eens afschrikken. Je
loopt als durfkapitalist immers niet alleen een regulier investeringsrisico.
Investeerders moeten beducht zijn dat ze met lege handen achterblijven,
terwijl ze wel op het goede paard hadden gewed.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl